Bạn đã từng nghe đến một trò chơi Nhật Bản giúp trẻ nhỏ thông minh hơn, nhanh nhẹn hơn chỉ với vài túi vải nhỏ? Đó chính là Otedama
Otedama (お手玉) là một trò chơi dân gian lâu đời của Nhật Bản, được trẻ em, đặc biệt là các bé gái, yêu thích từ thế hệ này sang thế hệ khác. Trò chơi này không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp trẻ nhỏ phát triển trí não, cải thiện khả năng vận động và tư duy linh hoạt.
I. Otedama là gì?
Otedama là một trò chơi sử dụng những túi nhỏ chứa đậu, gạo hoặc cát mềm. Trò chơi có thể chơi một mình hoặc theo nhóm, với nhiều cách chơi khác nhau. Cách phổ biến nhất là tung hứng các túi đậu theo trình tự nhất định, tương tự như trò chơi chuyền ở Việt Nam.
1. Nguồn gốc
Trò chơi Otedama (御手玉) là một trò chơi truyền thống của trẻ em Nhật Bản, trong đó các túi đậu nhỏ được tung hứng tương tự như trò chơi jacks ở phương Tây. Trò chơi này được cho là đã du nhập vào Nhật Bản từ Trung Quốc trong thời kỳ Nara (710-794). Otedama đạt đỉnh cao phổ biến sau Thế chiến thứ hai, khi các loại đồ chơi khác trở nên khan hiếm. Các túi đậu, gọi là ojami, thường được may từ vải lụa và chứa đậu azuki bên trong. Trong thời chiến, đậu thường bị lấy ra khỏi túi để làm thực phẩm cho trẻ em, dẫn đến việc gần như không còn túi đậu nào ở Nhật Bản. Vào đầu những năm 1990, một nhóm nhỏ ở Niihama đã thành lập câu lạc bộ và tổ chức hội nghị hàng năm để khôi phục trò chơi Otedama trên khắp Nhật Bản.
2. Cách chơi Otedama
2.1. Chuẩn bị
5 hoặc nhiều hơn những túi nhỏ chứa đậu.
Một mặt phẳng để chơi, thường là sàn nhà hoặc bàn.
2.2. Hướng dẫn chơi Otedama chi tiết – Từng vòng một
Sau khi đặt 5 túi vải lên bàn, trò chơi sẽ bắt đầu với các vòng thử thách tăng dần độ khó. Điểm đặc biệt là mỗi lần tung túi lên không trung, bạn phải nhanh chóng nhặt túi khác trên sàn mà không cần đỡ lại túi đã tung. Để dễ theo dõi, chúng ta sẽ đánh số các túi từ 1 đến 5.
Vòng 1: Nhặt 1 túi mỗi lần
Nhặt túi số 1 lên tay.
Tung túi số 1 lên không trung, đồng thời nhanh chóng nhặt túi số 2 từ dưới sàn. Không cần đỡ lại túi số 1, để nó rơi tự do.
Tiếp tục: tung túi số 2, nhặt túi số 3; tung túi số 3, nhặt túi số 4… Cứ thế cho đến khi tất cả 5 túi đều được nhặt lên theo đúng trình tự.
Mẹo: Cần thao tác nhanh để không bỏ lỡ nhịp!
Vòng 2: Nhặt 2 túi cùng lúc
Lúc này, bạn đang có 1 túi trên tay từ vòng 1.
Tung túi số 1 lên không trung và ngay lập tức nhặt 2 túi số 2 và 3 cùng một lúc. Không cần đỡ lại túi số 1.
Khi trên tay đã có túi số 2 và 3, hãy tung cả hai túi này lên không trung đồng thời nhặt 2 túi số 4 và 5 từ dưới sàn.
Nếu thành công, bạn đã hoàn tất vòng này!
Mẹo: Điều chỉnh tốc độ tung nhặt để đảm bảo thao tác chính xác!
Vòng 3: Nhặt 3 túi cùng lúc
Lúc này, bạn có 2 túi trên tay từ vòng trước.
Tung cả 2 túi này lên không trung và ngay lập tức nhặt 3 túi còn lại trên sàn. Không cần đỡ lại hai túi đã tung.
Nếu thực hiện đúng, khi túi rơi xuống, bạn sẽ có 3 túi trong tay.
Mẹo: Đây là thử thách tốc độ và phản xạ tay!
Vòng 4: Nhặt 4 túi cùng lúc
Lúc này, bạn đang có 3 túi trên tay từ vòng trước.
Tung cả 3 túi này lên không trung và chỉ nhặt 1 túi duy nhất từ sàn. Không cần đỡ lại 3 túi đã tung.
Tiếp theo, với 1 túi trên tay, tung túi này lên và nhanh chóng nhặt cả 4 túi còn lại từ dưới sàn.
Mẹo: Cần điều chỉnh lực tung sao cho túi rơi xuống vừa đủ thời gian để kịp nhặt các túi dưới sàn.
Vòng 5: Tung bắt bằng mu bàn tay – Xác định điểm số
Nhặt toàn bộ 5 túi vào lòng bàn tay.
Tung tất cả túi lên không trung và ngay lập tức lật mu bàn tay lên để đỡ túi khi chúng rơi xuống.
Cố gắng đỡ càng nhiều túi bằng mu bàn tay càng tốt!
Sau khi đỡ được một số túi, tiếp tục tung chúng lên lại và nhanh chóng xoay lòng bàn tay để đỡ lại chúng.
Số túi bắt được cuối cùng chính là số điểm bạn ghi được trong lượt này.
Lưu ý: Nếu không đỡ được túi nào, bạn sẽ không ghi điểm và mất lượt.
2.3 Quy Tắc Thắng Thua
Người chơi bị thua nếu làm rơi túi sai quy tắc hoặc không nhặt được túi đúng yêu cầu trong một vòng.
Nếu đến vòng 5 nhưng không đỡ được túi nào, bạn cũng không được điểm.
Lượt chơi sẽ chuyển sang người tiếp theo sau khi có người bị thua hoặc sau khi người chơi hoàn thành vòng 5.
II. Otedama – Trò chơi giúp trẻ phát triển trí não & kỹ năng tư duy
1. Phát triển kỹ năng tư duy & sáng tạo
Khi chơi Otedama, trẻ phải ghi nhớ thứ tự nhặt túi, từ đó phát triển khả năng ghi nhớ và tư duy logic.
Trò chơi này cũng khuyến khích sáng tạo vì trẻ có thể nghĩ ra các biến thể mới, từ đó nâng cao trí tưởng tượng.
2. Cải thiện kỹ năng phối hợp tay – mắt
Việc tung, bắt và nhặt túi đậu yêu cầu sự chính xác và phản xạ nhanh, giúp trẻ rèn luyện khả năng phối hợp giữa mắt và tay.
Trẻ nhỏ chơi Otedama thường xuyên có thể phát triển kỹ năng vận động tinh, hữu ích trong việc viết chữ, vẽ tranh hay làm thủ công.
3. Rèn luyện khả năng kiểm soát cảm xúc
Otedama đòi hỏi sự kiên nhẫn và tập trung. Khi trẻ thất bại, chúng học cách kiểm soát cảm xúc và kiên trì luyện tập để đạt được mục tiêu.
Trò chơi này giúp trẻ phát triển tính kiên nhẫn và khả năng chịu đựng thất bại, kỹ năng quan trọng trong học tập và cuộc sống.
4. Thúc đẩy giao tiếp & kết nối xã hội
Khi chơi theo nhóm, trẻ học cách chờ đợi lượt của mình, quan sát người khác và tương tác với bạn bè.
Trò chơi này thường đi kèm với các bài hát truyền thống, giúp trẻ học từ vựng mới và cảm nhận nhịp điệu tốt hơn.
5. Hỗ trợ phát triển thể chất
Dù không phải là trò chơi vận động mạnh, Otedama vẫn giúp trẻ rèn luyện sự linh hoạt của các khớp tay và ngón tay.
Những hoạt động nhỏ nhưng đều đặn này giúp cải thiện sự nhanh nhẹn, tăng cường phản xạ tự nhiên.
III. Hướng dẫn tự làm túi đậu Otedama tại nhà
1. Nguyên liệu
Một mảnh vải mềm (có thể tận dụng quần áo cũ).
Gạo, đậu hoặc cát mềm để làm đầy.
Kim chỉ hoặc máy may.
2. Cách làm
Cắt vải thành hình vuông (khoảng 6x6cm).
Gập vải lại, khâu ba cạnh lại với nhau.
Nhồi gạo hoặc đậu vào bên trong.
Khâu kín cạnh cuối cùng, đảm bảo túi không bị rò rỉ hạt ra ngoài.
IV. Tại sao Otedama vẫn được yêu thích ngày nay?
Dù có nhiều trò chơi điện tử hiện đại, Otedama vẫn được nhiều bậc phụ huynh tại Nhật khuyến khích trẻ chơi bởi:
Không cần thiết bị công nghệ, giúp trẻ giảm thời gian dùng màn hình.
Rèn luyện kỹ năng quan trọng cho sự phát triển trí não và thể chất.
Là trò chơi gắn kết gia đình, giúp trẻ có những kỷ niệm tuổi thơ đẹp.
V. So sánh Otedama, chơi chuyền Việt nam và chơi chuyền Hàn quốc
Otedama có nhiều điểm tương đồng với chơi chuyền Việt Nam và chơi chuyền Hàn Quốc (Gonggi) khi đều là trò chơi rèn luyện sự khéo léo, tốc độ và khả năng phối hợp tay – mắt. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất nằm ở cách xử lý vật thể khi tung lên:
Chơi chuyền Việt Nam sử dụng que và bóng, yêu cầu người chơi vừa tung bóng, vừa nhặt que trên mặt đất rồi đỡ lại bóng theo đúng nhịp.
Chơi chuyền Hàn Quốc (Gonggi) cũng có cơ chế tương tự, nhưng thay vì que và bóng, trò chơi sử dụng những viên đá nhỏ hoặc hạt nhựa. Người chơi cần tung một viên lên, nhặt các viên khác, rồi đỡ lại viên vừa tung.
Otedama, ngược lại, có quy tắc độc đáo: khi tung túi vải lên không trung, người chơi không cần đỡ lại túi đã tung mà chỉ tập trung nhặt túi khác từ dưới sàn. Điều này tạo nên thử thách khác biệt, yêu cầu tính toán chính xác về thời gian và tốc độ nhặt túi thay vì chỉ tập trung vào kỹ năng chuyền và đỡ như hai trò chơi trên.
Dù có sự khác biệt trong cách chơi, cả ba trò đều giúp rèn luyện sự nhanh nhẹn, phản xạ và khả năng tập trung, đồng thời mang đến niềm vui giải trí cho mọi lứa tuổi. Nếu bạn muốn thử sức với các trò chơi tương tự, hãy trải nghiệm cả Chơi Chuyền Việt Nam và Chơi Chuyền Hàn Quốc để cảm nhận sự thú vị của từng trò nhé!
VI. Kết luận
Otedama không chỉ đơn thuần là một trò chơi giải trí truyền thống của Nhật Bản mà còn là một công cụ tuyệt vời giúp trẻ nhỏ phát triển trí não và các kỹ năng sống quan trọng. Thông qua việc luyện tập phối hợp tay – mắt, nâng cao phản xạ và khả năng tập trung, Otedama góp phần thúc đẩy tư duy logic, sự kiên nhẫn và khả năng giải quyết vấn đề. Đây cũng là dịp để trẻ rèn luyện kỹ năng xã hội khi chơi cùng bạn bè hoặc gia đình.
Otedama là một ví dụ tiêu biểu trong số những trò chơi dân gian thế giới không chỉ mang đậm bản sắc văn hóa mà còn chứa đựng giá trị giáo dục sâu sắc. Nếu bạn muốn khám phá thêm về những trò chơi truyền thống thú vị như thế này từ nhiều quốc gia, đừng bỏ qua bài viết Trò chơi dân gian thế giới.
Nếu bạn đang tìm kiếm một trò chơi vừa đơn giản, vừa giúp trẻ phát triển toàn diện thì Otedama chính là sự lựa chọn lý tưởng. Hãy thử ngay hôm nay và cảm nhận những lợi ích mà nó mang lại!
Bạn đã sẵn sàng để thử thách kỹ năng với Otedama chưa? Hãy cùng chơi và cảm nhận sự thú vị nhé!
Khám phá thêm các trò chơi thú vị khác: